Wolfgang Amadeus Mozart

Wolfgang Amadeus Mozart was een Oostenrijkse componist. Hij excelleerde in bijna alle genres van zijn tijd. Samen met Joseph Haydn en Ludwig van Beethoven behoort hij tot de Eerste Weense school.

Wonderkind:
Wolfgang Amadeus Mozart werd geboren op 27 januari 1756 te Salzburg in Oostenrijk. Zijn vader, componist en viooldocent Leopold Mozart, onderwees de jonge Wolfgang Amadeus en diens oudere zus Nannerl in onder andere muziek.

Het werd Leopold al snel duidelijk dat zijn zoon bovenmatig muzikale talenten bezat: al toen hij slechts vier jaar oud was schreef hij zijn eerste composities (korte pianostukjes, nu bekend als K1a en K1b) en zijn pianospel en muzikale improvisatie waren van een verbazingwekkend hoog niveau.

Leopold besloot dat zulk talent niet verloren moest gaan. Tussen 1763 en 1766 toerde de familie Mozart door heel Europa, waarbij ze ook Nederland aandeden. Wolfgang en Nannerl speelden muziek voor welke adelman het maar horen wilde en ze ontmoetten componisten en musici die indertijd een hoge reputatie genoten, zoals Pietro Nardini en Johann Christian Bach (zoon van Johann Sebastian Bach).

Mozart in de herberg
Deze hele onderneming was een goede zaak voor Mozarts muzikale ontwikkeling, maar niet zozeer voor de financiën: zo verbleven ze eigenlijk iets te lang in London en moesten het uiteindelijk zien te rooien met een serie optredens in een herberg in Cornhill. Hierna ondernam Mozart (soms met zijn moeder en/of vader) nog meer muzikale reizen, waarvan de reizen naar Italië misschien het bekendst zijn.

Tussen de reizen door werkte Mozart in Salzburg onder contract voor de prins-aartsbisschop Hieronymus von Colloredo. Mozart hekelde zijn broodheer meerdere malen in brieven en op 8 juni 1781 werd hij na een stevige woordenwisseling ontslagen: 'met een flinke schop tegen mijn reet,' schreef Mozart een dag later in een verhitte brief aan zijn vader.

Wenen:
Na zijn ontslag ging Mozart als freelancer – ongebruikelijk voor die tijd – aan de slag in Wenen.In zijn eerste jaar in Wenen schnabbelde Mozart zich naar een uitstekende reputatie: tegen het einde van 1781 stond hij bekend als de beste pianist van de stad en zijn opera Die Entführung aus dem Serail (1782) werd warm onthaald.

In de jaren hierop volgend bleef hij populaire opera’s schrijven, zoals Le nozze di Figaro (1786), Don Giovanni (1787) en Die Zauberflöte (1791). Daar tussenin zat hij niet stil: in Wenen componeerde Mozart ruim driehonderd werken. Zijn roem bleef zich uitbreiden: op een feestje werd vader Leopold aangesproken door Michael Haydn (ook componist en broer van Joseph), die hem mededeelde: “Uw zoon is de grootste componist die ik ken, zowel persoonlijk als van naam.”

Schulden:
Het succes bracht Mozart roem, maar niet per se rijkdom. In 1788 verhuisde hij met zijn gezin van het centrum van Wenen naar de buitenwijk Alsergrund, waar de gemiddelde huur een stuk lager lag.

Uit brieven aan zijn vriend Michael Puchberg blijkt dat Mozart schulden had bij een voormalige huisbaas en zaken deed met de lommerd. Hij investeerde ook veel in de inhoud van zijn kledingkast en zijn vrouw Kostanze ging nog wel eens naar een kuuroord. Bij Mozarts vroegtijdige dood in 1791 erfde Konstanze netto 300 gulden aan schulden.

Dood en Requiem:
In februari 1791 kreeg Mozart van graaf Walsegg-Stuppach, wiens vrouw net was overleden, de opdracht tot het schrijven van een requiem. Dit gebeurde onder voorwaarde van strikte geheimhouding, waarschijnlijk omdat de graaf wilde voordoen dat hijzelf de componist was.

Mozart begon in oktober 1791 aan het werk en wist het ‘Requiem aeternam’ te voltooien, evenals de koorpartijen van het ‘Confutatis’ en de eerste maten van het ‘Lacrimosa’, voor hij ziek werd. Aan deze ziekte, waarschijnlijk een streptokokkeninfectie, komt hij in de nacht van 4 op 5 december 1791 te overlijden.

Vrijwel direct deden er geruchten de ronde dat Mozart vergiftigd zou zijn of zou zijn bezweken onder de druk van het componeren van het Requiem, maar dit zijn hoogstwaarschijnlijk fabeltjes. De componist Franz Xaver Süszmayr maakte het Requiem af.