Arvo Pärt: Symphony No. 4

Beschrijving

Hoewel Symfonie nr. 4 een instrumentale compositie is, volgt de muzikale structuur strikt de tekststructuur van de orthodoxe canon in Kerkslavisch. De tekst van de canon is echter niet volledig gebruikt. Het eerste deel bestaat uit drie passages. Het muzikale materiaal is gebaseerd op het troparion van de beschermengel, een korte lofprijzing van de heilige drie-eenheid: "Glorie zij de Vader en de Zoon en de Heilige Geest ..." en het lied voor de Heilige Moeder van God. Het tweede deel is gebaseerd op het grootste deel van het laatste gebed van de canon van de beschermengel, met een eenvoudig intermezzo "Heilige engel, mijn beschermer ..." als een refrein tussen de zinnen. Het gebed gaat verder in het derde deel. De compositie wordt afgesloten met een coda, opnieuw met een korte lofzang op de Heilige Drie-eenheid.

Het thema van de beschermengel komt vaak tot uiting in een strikte muzikale textuur volgens de regels van tintinnabuli. Door de hele symfonie heen, zowel in de snaarinstrumenten als in de crotales, loopt een dalende toonladder die aan het einde van de compositie overgaat in een stijgende. Het pizzicato-motief van drieling bespeeld door snaarinstrumenten - een gebed tot God, “Heilige engel, mijn beschermer, bid voor mij” - loopt als een refrein door het hele tweede deel en is ook te horen in twee andere delen van de symfonie. Het tweede en derde deel bevatten af ​​en toe polytonale akkoorden die zowel majeur als mineur bevatten. De componist heeft gesuggereerd dat verborgen in deze harmonieën een tegenwicht vormt voor de tritonus-intervallen van het tweede deel die de lijst van zonden van de mens vertegenwoordigen. De vioolsolo in het derde deel, met een uitvoeringsinstructie con intimo sentimento(intiem), is gebaseerd op de woorden "Wees mijn helper en beschermer tegen mijn goddeloze vijand, door uw heilige gebeden" en kan worden gehoord als een persoonlijk gebed tot de beschermengel.

De symfonie is opgedragen aan Michail Chodorkovski die in 2003 op overwegend politieke gronden werd vastgehouden. Naast de politieke context heeft Pärt aangegeven dat de toewijding ook een uiting is van groot respect voor een man die morele triomf heeft gevonden te midden van persoonlijke tragedie. De tragische toon van de symfonie is geen klaagzang voor Chodorkovski, maar een buiging voor de grote kracht van de menselijke geest en de menselijke waardigheid.