J.S. BACH: HEBENSTREIT'S BACH

Beschrijving

Johann Sebastian Bach was zeker bekend met de Pantaleon, een grote gehamerde dulcimer met een groot bereik en een volledige chromatische toonladder. Bachs tijdgenoot Pantaleon Hebenstreit had het instrument ontwikkeld, waarmee hij internationale faam verwierf en een van de bestbetaalde hofmusici van Dresden werd. Het instrument genoot grote populariteit in de 18e eeuw en was een belangrijke voorloper van de fortepiano, zijn jongere broer. Bach kan Hebenstreit zelf met zijn Pantaleon gehoord hebben, want hij kende verschillende hofmusici van het orkest van Dresden persoonlijk en trad ook met sommigen van hen op. Hoewel we niet kunnen weten of zij elkaar in werkelijkheid hebben ontmoet, is onze verbeelding toch flink geprikkeld. Wat zou Bach op de muziekstandaard van zijn beroemde collega hebben gezet? Er is heel weinig muziek voor het Pantaleon bewaard gebleven, hoewel het gebruik van het instrument in de hoforkesten van Wenen en Dresden suggereert dat werken voor klavecimbel en voor viool in het bijzonder zouden kunnen gediend hebben voor arrangementen en improvisaties. Het is moeilijk voorstelbaar dat Bach er bezwaar tegen zou hebben gehad dat een virtuoos als Hebenstreit zijn vioolsonates voor de Pantaleon zou bewerken.