Bocelli: Believe

Beschrijving

Duetten met Cecilia Bartoli, klassieke arrangementen, volksmuziek, popmuziek en religie: Andrea Bocelli, wereldster, blijft in zijn nieuwe album Believe zichzelf en bewandelt allerlei muzikale paden.

De operastem en de populaire muziek: ze komen zelden succesvol bij elkaar. In de schone schijn van de schreeuwerige talentenshows op televisie zien we nieuwe ‘operasterren’ komen en gaan: vaak wordt een stem van enige omvang of met een opvallend vibrato meteen bestempeld als operastem. Elders, in de operawereld zelf, wagen zangers zich zo nu en dan aan genreoverschrijding, met wisselend succes. En dan is er natuurlijk Andrea Bocelli, het fenomeen dat die uiteenlopende muzikale werelden wél samenbrengt. Gewoon, door te zingen. Hij houdt zich al jaren stevig staande in dit verder zo schimmige segment van de muziekwereld.

Bocelli’s carrièrepad is indrukwekkend. Hij is een tenor die aan het begin van zijn carrière in pianobars optrad en die inmiddels wereldwijd 90 miljoen albums verkocht. Een man die op zijn twaalfde volledig blind werd, die volgens Céline Dion begiftigd is met de stem van God en die allerlei verkooprecords in het klassieke en het populaire veld doorbroken heeft. Hij zong in zo’n zeven verschillende stijlen en dit maakt hem meer dan een beetje verdacht bij liefhebbers van klassieke muziek: we kunnen hem niet plaatsen, we vinden hem te populair en we vrezen dat niet zijn stem maar zijn handicap voor wereldfaam gezorgd heeft.

Andrea Bocelli houdt intussen vast aan wat hij al jaren doet. Hij zegt te zingen voor de ziel, voor troost en voor het vasthouden aan muziek in tijden die zwaar zijn: vanuit die gedachte heeft hij Believe opgenomen. De mix van klassieke arrangementen, volksmuziek en – dit moet gezegd – een enkel deuntje dat thuishoort in een lift van een chic flatgebouw, is niet voor de operafans, maar op hen lijkt het album dan ook niet te mikken.

Bocelli heeft overigens opera gezongen: complete opnamen van onder meer Puccini’s La bohème en Tosca, van Verdi’s Il trovatore en Giordano’s Andrea Chenier getuigen daarvan. Dirigenten als Zubin Mehta, Fabio Luisi en Marco Armiliato stonden voor hem en hij stond naast zangers als Violeta Urmana, Elena Zaremba en – in een opname van Bizets Carmen – Bryn Terfel. Hoe fraai die uitgaves ook ogen, ze behoren niet tot de grote operaregistraties in de geschiedenis van de cd. Dat is in feite ook niet zo belangrijk, want als Andrea Bocelli met een concert online verschijnt, hangen zo’n slordige 25 miljoen luisteraars aan zijn lippen. Zulks gebeurde bijvoorbeeld dit jaar nog bij een paasconcert, ‘Music for Hope’, in Milaan.

Die luisteraars zijn niet allemaal vergroeid met het genre opera. Waar een kritische fan van klassieke muziek inmiddels een wat pijnlijk geknepen geluid hoort in Bocelli’s gang naar de vocale stratosfeer, horen zij ongetwijfeld zijn intens verdriet of almachtig smeken. Want het lijkt of Bocelli met zijn nieuwe album het leed van Italië, Europa en de wereld wil bezingen: hij roept de Madonna aan en vraagt haar te letten op haar volk. Hij zingt Amazing Grace maar liefst tweemaal: solo en als duet met bluegrass-koningin Alison Kraus, na Quincy Jones en dirigent sir Georg Solti de artiest met het hoogste aantal Grammy’s.

De Italiaanse tenor wil ons met zijn zang door de coronacrisis leiden: hij is ervan overtuigd dat zingend bidden voor iedereen is, ook als men niet religieus is. Overigens is Believe niet een puur religieus album: Bocelli nestelt zich naast de immer charmante Cecilia Bartoli – een stem van troost par excellence – voor twee duetten: het een in zoetig Engels, het ander, Pianissimo, warm, guitig en sympathiek, waarbij Bocelli de lagere registers opzoekt terwijl Bartoli blijft fluisterzingen in de hoogte. En als ze met zachte en simpele overtuiging zingen dat het verdriet wel over zal gaan, is het best moeilijk om hen niet te geloven.

Bocelli is een meester geworden in het genre dat hij voor zichzelf heeft uitgekerfd. In de nummers waar hij de klassieke zangstijl het meest probeert te verlaten blijkt dat er een kunst is die hij verstaat zoals geen enkele operazanger die beheerst: het overbrengen van een niet-klassiek nummer. Zijn volstrekt natuurlijke vertolking van Mui grandes noit e dia maakt eigenlijk nieuwsgierig naar meer pure volksmuziek: de stem voelt zich er thuis en is hier het verst verwijderd van het grote geluid dat de zanger elders op de muziek probeert los te laten.

Believe is typisch Bocelli: niet te vangen in genretermen, zeer persoonlijk, een commercieel zeer gewiekst, maar stilistisch soms inconsistent product, en boven alles een muzikaal vlammende reactie op een wereld die even heel vreemd geworden is.